DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE

DEHB BELİRTİLERİ

DEHB çocuklarda ve gençlerde yaygındır. Yetişkinlerde de bu bozukluk görülebilir. Yetişkinlerde belirtiler bazı farklılıklar olabilir. Örneğin, bir yetişkin hiperaktivite yerine tez canlılık sergileyebilir. Ayrıca, DEHB'li yetişkinler sürekli olarak kişiler arası ilişkilerde ve işte problem yaşarlar.

DEHB BELİRTİLERİ

Üç farklı DEHB belirti kategorisi vardır: Dikkatsizlik, hiperaktivite, tepisellik (impulsivite)

Çocuk zorlayıcı okul çevresine girene kadar dikkatsizlik fark edilemeyebilir. Yetişkinlerde dikkatsizlik işte veya sosyal durumlarda belirginleşebilir.

DEBH'li bir kişi aşağıdaki belirtilerin bazısına veya hepsine sahip olabilir:

"    Detaylara dikkat etmede zorluk çekme ve okulda veya diğer aktivitelerde düşüncesizce hatalar yapma eğilimi; umursamaz ve karmakarışık iş üretmek

"Kolayca alakasız dürtülerle dikkatin dağılması ve düzenli olarak devam eden çalışmaları başkalarını rahatsız eden sesler ve olaylarla bölmek

"  Görevler ve aktivitelerde dikkati sürdürme yeteneğinin olmaması

" Konsantrasyon gerektiren ev ödevi veya hesap veya görevleri bitirmede zorluk çekme

"  Sürekli bitmemiş bir aktiviteden bir başkasına geçme

"  Oyalanma

"   Düzensiz çalışma alışkanlıkları

"   Günlük aktiviteleri unutma (örneğin randevuları kaçırma, yemek getirmeyi unutma)

"    Ev ödevi veya günlük işler gibi görevleri tamamlamama

"   Konuşmada daldan dala atlama, diğerlerini dinlememe, aklını konuşmaya vermeme, sosyal durumlarda aktivite kurallarını veya detaylarına uymama

 

 

 

Hiperaktivite belirtileri okul öncesi çocuklarda görülebilir ve çoğunlukla yedi yaşından önce sergilenir. Belirtiler şunlardır:

 "           Otururken kıpır kıpır kıpırdanmak

"           Sürekli kalkıp etrafta gezmek veya koşmak

"           Uygun olmayan zamanlarda koşmak veya tırmanmak (gençlerde bu yerinde duramamak olarak görülebilir)

"           Sessizce oynamada veya sessiz boş zaman aktiviteleriyle uğraşmada zorlanma

"           Her zaman gitmeye hazır olma

"           Çoğunlukla aşırı konuşma

Hiperaktivite yaş ve gelişimsel aşamaya göre değişir.

DEHB'li okul öncesi çocuklar sürekli hareket halinde olmaya ve mobilyaların üstünde zıplamaya meyillidir ve oturularak yapılan grup aktivitelerine katılmakta zorluk çekerler. Örneğin, bir hikayeyi dinlemede problem yaşayabilirler.

Okul çağındaki çocuklar benzer davranışları daha az sıklıkta sergilerler. Oturmakta zorluk çekerler, sürekli kıpırdanırlar ve aşırı konuşurlar.Ergenler ve yetişkinlerde hiperaktivite kendini yorulmak bilmezlik şeklinde gösterebilir ve bu kişiler uzun süre sessizce oturarak yapılan aktivitelere katılmakta zorluk çekerler.

Tepisellik (impulsivite) belirtileri şunlardır:

"Sabırsızlık

"Reaksiyonları geciktirmede zorluk

"Sorular tamamlanmadan cevap verme

"Başkasının sırasının bitmesini beklemede zorluk

"Sosyal veya iş ortamlarında problemlere neden olacak şekilde düzenli olarak başkalarını engelleme veya araya girme

"Uygunsuz zamanlarda sohbete başlama

İmpulsivite sürekli bir şeylere veya kişilere çarpmak gibi kazalara sebep olabilir. Ayrıca DEHB olan çocuklar sonucunu düşünmeden tehlikeli aktivitelerle uğraşabilirler. Örneğin riskli yerlere tırmanabilirler. Bu belirtilerin çoğu ara sıra gençlerde görülebilir. Bununla beraber, DEHB'li çocuklarda bu sık olur, evde ve okulda ve arkadaşlarını ziyaret ettiklerinde. Aynı zamanda çocuğun normal fonksiyonlarını yerine getirmesini engellerler.

Çocuklar sürekli olarak ve en azından iki ortamda (okul ve ev gibi) ve en az altı ay boyunca bu belirtilerim bazılarını veya tamamını sergilediklerinde DEHB teşhisi konur.

OTİZM

OTİZM NEDİR?

Çocuğunuzda aynı yaştaki diğer çocukların davranışlarından farklı davranışlar gözlüyorsanız kaygılanabilirsiniz. Bu davranışların otizm belirtisi olabileceğini düşünüyorsanız otizmin ne olduğunu, sizi ve ailenizi ne şekilde etkileyeceğini bilmek isteyebilirsiniz.

Otizm, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk üç yılında ortaya çıkan karmaşık bir gelişimsel bozukluktur. Otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlardan kaynaklandığı sanılmaktadır.

Sizin hatanız değil!

Otizme neler yol açar? Bugün için bu soruya verilebilecek en doğru yanıt �Otizme nelerin yol açtığı bilinmiyor� yanıtı olacaktır.

Otizmin anne-babadan kalıtım yoluyla geçmiş olabileceğinden kuşkulanılmaktadır. Dolayısıyla, bu yönde pek çok araştırma yapılmaktadır. Ancak, henüz otizmin geni bulunabilmiş değildir. Otizmin çevresel faktörlerle tetiklendiği düşünülmektedir.

Otizme her çeşit toplumda, ırkta ve ailede rastlanmaktadır. Dolayısıyla, bu özelliklerin hiç birinin otizmle ilişkili olmadığı kabul edilmektedir. Öyleyse, otizmin çocuk yetiştirme özellikleriyle ya da ailenin ekonomik koşullarıyla ilişkisi yoktur.

 

OTİZMİN BELİRTİLERİ

 

Eğer çocuğunuz:

 

·         Başkalarıyla göz teması kurmuyorsa,

·         İsmini söylediğinizde bakmıyorsa,

·         Söyleneni işitmiyor gibi davranıyorsa,

·         Parmağıyla ile istediği şeyi göstermiyorsa,

·         Oyuncaklarla oynamayı bilmiyorsa,

·         Akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermiyorsa,

·         Bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz ortamlarda söylüyorsa,

·         Konuşmada akranlarının gerisinde kalmışsa,

·         Sallanmak, çırpınmak gibi garip hareketleri varsa,

·         aşırı hareketli, hep kendi bildiğince davranıyorsa,

·         Gözleri bir şeye takılıp kalıyorsa,

·         Bazı eşyaları döndürmek, sıraya dizmek gibi sıra dışı hareketler yapıyorsa,

·         Günlük yaşamındaki düzen değişikliklerine aşırı tepki veriyorsa,

 

otizm açısından değerlendirme yapmak gerekir.